25 Jaar Miseducation of Lauryn Hill: het album waar alles op samenkomt

25 jaar geleden was Lauryn Hill voor even de grootste ster op aarde. Ze nam een lange aanloop via Sister Act, de underground hiphop en The Fugees richting elf Grammy nominaties waarvan ze er vijf won in 1999. Maar toen bleef het stil. Een (geweldig) MTV Unplugged album in 2002 en dat was het dan. Het was een leegte die heel af en toe werd opgevuld met een los nummer of een gastbijdrage, maar vooral ook met controverse. Belastingperikelen, wispelturige optredens en gedoe met, al dan niet, rechthebbenden. Veel ging er mis.

Die eerder genoemde aanloop was dan al niet perfect, maar hij bracht wel de hiphop wat dichter naar de mainstream hitlijsten. De mainstream zoals we die nu kennen (in het vijftigste jaar dat hiphop bestaat), zou niet bestaan hebben zonder Ms Lauryn Hill. Het was de tijd van Puff Daddy’s Bad Boy enerzijds en de Gangsta Rap aan de andere. Tussendoor waren er uiteraard tegengeluiden, zoals de Native Tongues en Outkast uit het zuiden, maar niemand wist in deze “Golden Era of Hiphop” de hitlijsten op deze manier te penetreren. R&B werd vermengd met hiphop, Hollywood stond even op gelijke voet met keepin’ it real en Frankie Valli stond ineens in hetzelfde oeuvre als Roberta Flack. Lauryn Hill was de verbindende factor. Miseducation het creatieve hoogtepunt.

The Miseducation of Lauryn Hill is in vele opzichten een bijzonder album. Na jaren van hoge pieken en diepe dalen met The Fugees en haar ex-partner Wyclef Jean was dit album Hill’s statement van onafhankelijkheid. Een vrijgevochten vrouw die haar plek opeiste binnen hiphop, binnen haar liefdesleven, binnen de wereld om haar heen en binnen de industrie.

Hoewel ze pas 23 jaar oud was, had Hill er al een leven op zitten toen ze hoogzwanger aan het album begon. Ze werd geboren in 1975 in New Jersey, maar vond al op jonge leeftijd haar weg naar New York. Op haar twaalfde deed ze mee aan de even gerenommeerde als beruchte talentenjacht van het Apollo Theater in Harlem, waar ze ondanks het extreem kritische publiek overeind bleef. Ze volgde allerlei muziek- en acteerlessen en deed mee met verschillende audities tot ze in 1991 haar debuut maakte in de soap As The World Turns, waarin ze een getroebleerde tiener speelde. Door haar rol in de hitserie werd ze gecast in het vervolg van de film Sister Act. Tegenover Whoopi Goldberg vertolkte Hill (amper 18 jaar oud) een glansrol in Sister Act 2: Back in the Habit en was ze opeens een wereldster.

Terwijl Hill buiten reguliere schooltijden aan haar acteercarrière werkte, werden ook de eerste steigers voor The Fugees neergezet. Samen met Wyclef Jean en Pras Michel brachten ze een mix van reggae, hiphop, R&B en andere Caribische invloeden op een unieke manier samen, iets dat in het underground hiphop circuit van New York niet onopgemerkt bleef. Ze debuteerden in 1994 met het album Blunted On Reality, een album dat ze met Kool and the Gang producer Ronald Bell al twee jaar eerder hadden opgenomen, maar vanwege creatieve meningsverschillen en rechten twee jaar bleef liggen. Ondanks dat het album redelijk goed werd ontvangen kon het geen potten breken.

Hoe anders was dat twee jaar later. The Score was een grote hit en werd (destijds) het best verkochte rapalbum aller tijden. The Fugees brachten Caribische ritmes samen met R&B, reggae en hiphop, met invloeden uit Haïti, Jamaica en West-Afrika tot een eclectisch album dat een instant klassieker zou worden. Fu-Gee-La, Ready Or Not en de Roberta Flack cover Killing Me Softly gingen de hele wereld over. Wyclef als groot brein, Pras als ultieme sidekick en Lauryn Noelle Hill als absolute ster.

Hill was pas 21 jaar oud en woonde nog bij haar ouders toen The Fugees de hele wereld over gingen. Ze had een relatie met Wyclef Jean tot ze in 1997 zwanger bleek. Het kind was niet van hem, maar van Rohan Marley, American Football speler en zoon van Bob Marley. Jean en Hill gingen uit elkaar, en het betekende meteen het einde van The Fugees.

Op Miseducation zingt Hill over de moeilijke periode na The Fugees. Het nummer I Used To Love Him is gebaseerd op haar relatie met Wyclef Jean. En op To Zion zingt ze over de keuze voor haar kind op jonge leeftijd en het hoogtepunt van haar carrière. Na Zion David Marley zou ze nog vier kinderen met Rohan Marley krijgen. Iets dat volgens velen een succesvol vervolg van haar carrière in de weg zou hebben gestaan. Toch koos Hill daar bewust voor. Zo zingt ze in To Zion:

Unsure of what the balance held

I touched my belly overwhelmed

By what I had been chosen to perform

But then an angel came one day

Told me to kneel down and pray

For unto me a man child would be born

Woe this crazy circumstance

I knew his life deserved a chance

But everybody told me to be smart

"Look at your career, " they said

"Lauryn, baby, use your head"

But instead I chose to use my heart

Het nummer is een van de vele hoogtepunten op het album dat ze grotendeels opnam bij haar Marley schoonfamilie in de Tuff Gong Studios in Jamaica. Het kan dan ook niet anders dat het album beïnvloed is door reggae en andere Jamaicaanse stijlen. Zo interpoleert ze bijvoorbeeld Sister Nancy’s Bam Bam op het openingsnummer Lost Ones.

Naast reggae is Miseducation natuurlijk vooral een album waarin de verschillende kanten van haar leven en muzikaliteit samenkomen. Het album moest een brug vormen van vroeger naar nu. Een album met zowel inhoud als plezier. Een album dat moeiteloos overgaat van Motown sound naar reggae en hiphop. Dit was dan ook specifiek het doel. Eind vorige maand stond Hill op Reggae Rotterdam waarbij ze stil stond bij het 25-jarig jubileum van Miseducation. Ze zei:

“I wanted to combine the music of the past and the music of my time. To give my generation something to hold on to. Something that made me feel as soulful as the music of my parent’s generation. I wanted to talk about love and its complications. I wanted to talk about soul music. About social need. Those were the things I wanted to give to my generation, and that’s how the Miseducation of Lauryn Hill came to be. It was a desire to bring the essence and the fire of the past and combine it with the music of the present. I wanted to expose my generation to the reality that we, too, could make message music and be vulnerable in our songs.”

Ze deelde deze woorden op het podium in Ahoy (waar ze een uur later dan gepland verscheen) als interlude voor misschien wel de grootste hit van Miseducation: Doo Wop (That Thing).

Doo Wop was een wereldhit, met een nummer 4 notering in de Nederlandse Top 40. Dankzij de soulvolle sample 5th Dimension in combinatie met de compende piano en de opzwepende beat bracht Hill inderdaad vroeger en nu samen. Ze zingt en rapt, spreekt zowel mannen als vrouwen aan en heeft een tekst en videoclip waarmee ze een nieuwe generatie probeert aan te spreken. We leven 25 jaar later, maar het nummer is nog steeds even relevant. Het is niet voor niets hergebruikt door onder andere Drake en Lizzo. Lauryn Hill deed 25 jaar geleden al wat zij nu doen.

Miseducation was in 1998 het hoogtepunt van hiphop tot dan toe. Het was het album waarin alle stromingen, tijden en skills samenkwamen, bovendien stonden er grote namen als D’Angelo, Mary J. Blige en Carlos Santana op. Het bracht hiphop naar de mainstream, met een feministische boodschap en een muzikale mix die nog steeds ongeëvenaard is. Ze verdween dan misschien wel uit de spotlights om voor haar gezin te zorgen, maar Lauryn Hill liet een onuitwisbare indruk achter, met een invloed die ruim een kwart eeuw later nog steeds wereldwijd nadreunt. Hoewel het Hill’s doel was om de oude tijd met haar tijd samen te brengen, was ze eigenlijk juist haar tijd ver vooruit.

Dit artikel is geschreven door Mikel van den Boogaard.